Legal News

Konstitusiya Məhkəməsi Əmək Məcəlləsinin 47-ci maddəsinin “f” bəndini şərh etmişdir (31.01.2024-cü il tarixli Plenum Qərarı).  Həmin maddə işəgötürənə işçilərlə müddətli əmək müqaviləsini bağlamağı icazə verir.  Maddənin özünün Konstitusiyaya uyğunluğu baxımdan Məhkəmə bunları qeyd edir:

“… Konstitusiya Məhkəməsinin Plenumu hesab edir ki, tərəflərin hüquq bərabərliyinin real təmin edilməsi şərti ilə Əmək Məcəlləsinin 47-ci maddəsinin “f” bəndi əməyin azadlığı, əmək müqaviləsinin məcburi bağlanılmasının yolverilməzliyinə dair konstitusiya prinsipi ilə hər hansı ziddiyyət yaratmır”

Yəni özü-özülüyndə bu maddə Konstitusiyaya zidd deyildir, sadəcə onun tətbiqi düzgün olmalıdır – elə olmalıdır ki, işəgötürənin və işçinin hüquqi bərabərliyi “real təmin” edilsin.  Hüquqi bərabərliyin təmin edilməsində əsas rolu isə məhkəmələr oynamalıdır:

“Burada əmək münasibətlərinin daha güclü tərəfi olaraq işəgötürənin Əmək Məcəlləsinin 47-ci maddəsinin “f” bəndindən sui-istifadə hallarının qarşısının alınmasının, tərəflərin hüquq bərabərliyinin təmin edilməsinin əsas vasitəsi kimi məhkəmə müdafiəsi mexanizmi çıxış edir” 

Bu zaman real təminat dedikdə konkret olaraq nəyin başa düşülməli olduğu tam aydın deyildir.  Həmçinin sui-istifadə dedikdə nə başa düşülə bilər?  Qərara əsasən məhkəmələr tərəflərin əsl niyyətini müəyyən etməlidirlər.  Aşağıdakı mətn yəqin ki, Konstitusiya Məhkəməsinin qərarının ən əsas hissəsidir:

“… Konstitusiya Məhkəməsinin Plenumu məhkəmələrin diqqətini ona cəlb etməyi vacib hesab edir ki, müddətli əmək müqaviləsi ilə bağlı işlərə baxılarkən məhkəmələr tərəflərin münasibətlərinin həqiqi xarakterini müəyyən etməli, digər işçilərlə oxşar müqavilələrin bağlanıb-bağlanmamasına, müddətsiz əmək müqaviləsi ilə işləyən işçilər üçün nəzərdə tutulmuş təminatların təmin edilməsindən yayınmaq məqsədinin olub-olmamasına diqqət yetirməli, tərəflərin əsl niyyətinin və iradələrinin aşkar edilməsi üçün işin faktiki hallarını və tərəflərin dəlillərini hərtərəfli araşdırmalıdırlar”.

Bu praqrafda müddətli əmək müqaviləsinə dair həm maddi tələblər, həm prosessual tələblər göstərilir.  Maddi tələblər baxımdan belə nəticəyə gəlmək olar ki

1. Müddətli əmək müqaviləsinin bağlanılmasında işəgötürən davamlı olmalı, işçilərə bərabər münasibət göstərməlidir (məhkəmələr “digər işçilərlə oxşar müqavilələrin bağlanıb-bağlanmamasına” diqqət yetirməli), və
2. Müddətli müqavilənin məqsədi işçini hər hansı təminatdan və ya imtiyazdan məhrum etməkdən ibarət olmamalı (“müddətsiz əmək müqaviləsi ilə işləyən işçilər üçün nəzərdə tutulmuş təminatların təmin edilməsindən yayınmaq məqsədinin olub-olmamasına diqqət yetirməli“).  

Prosessual tələbin əsas məğzi budur ki, məhkəmə tərəflərin “əsl niyyətini” müəyyən etməlidir. Ancaq əsl niyyətin müəyyən edilməsindən sonra bu niyyətin düzgün olub-olmadığı barədə qərar maddi meyarlar əsasında olmalıdır.  Məhkəmənin qərarında isə, qeyd etdiyimiz kimi, əsas yuxarıda göstərilən iki meyar müəyyən olunur.   

Yuxarıdakıları nəzərə alaraq qayıdırıq əsas suala: işəgötürən müddətli müqavilədən sui-istifadə etməsi dedikdə biz nəyi başa düşə bilərik?  Başqa cür desək işəgötürən nə etməlidir ki, onun tərtib etdiyi müddətli əmək müqaviləsi qanunun tələblərindən kənara çıxmasın?  Adətən müddətli əmək müqaviləsini bağlamaqda əsas məqsəd işçi barədə qeyri-müəyyənliyi idarə etməkdir.  Misal üçün, işçi öz funksiyalarını normal yerinə yetirmədiyi (və ya işə uyğun gəlmədiyi) halda, onunla əmək müqaviləsinə müddətin başa çatması ilə xitam vermək imkanının olması.  Digər əsaslarla, o cümlədən öz əmək vəzifələrini pozması əsası ilə, müqaviləyə xitam vermək Azərbaycanda praktikada çətindir.  Konstitusiya Məhkəməsinin qərarından bu məqsədin özü-özülüyndə qanunsuz olması görsənmir – yəni yuxarıda qeyd olunan maddi meyarlara zidd deyildir.    

Müddətli əmək müqaviləsini bağlamaqda işəgötürənin məqsədi adətən işçini hər hansı imtiyazdan və ya hüquqdan məhrum etmək deyildir (qeyd olunan 2-ci maddi meyar).  Nəticədə, Konstitusiya Məhkəməsinin qərarında işəgötürənlər üçün bir əsas istiqamət görünür.  İşəgötürən müqavilənin müddətinin müəyyən edilməsində davamlı olmalıdır – yəni hər hansı bir vəzifə üzrə bir nəfərlə müddətli müqavilə bağlayırsa, digərləri ilə də eyni müddətə müqavilə bağlamalıdır.  Belə olan halda (və işçiyə qarşı heç bir digər qeyri-adi münasibət olmadıqda) Konstitusiya Məhkəmənin qərarı əsasında müddətli əmək müqaviləsi etibarlı olmalıdır.  

P.S.

Belə arqument ola bilər ki, birbaşa qeyd olunmasa da Konstitusiya Məhkəməsi müddətli müqavilənin ləğvinə və ya uzadılmamasına dair şərtlər müəyyən edir.  Misal üçün, işçi öz funksiyalarını normal yerinə yetirir, ancaq şirkətin rəhbəri onunla şəxsi prinsip əsasında müqavilənin müddətini uzatmır. Bu zaman işəgötürən “haqsızlıq” edir və ya müddətdən sui istifadə edir.  Ancaq bu məsələ müqavilədən kənara çıxmış olur.  Ümumən müqavilənin müddəti və onun etibarlığı imzalanan vaxt müəyyən edilir, ondan sonrakı məsələlər müddətli müqavilənin etibarlı olub-olmadığı sualından kənara çıxır.  

Bu məqalə ilə bağlı hər hansı sualınız olarsa, Rəşid Əliyevlə rashid.aliyev@remells.com vasitəsi ilə əlaqə saxlaya bilərsiniz.

On May 12, 2023 Rashid Aliyev, the Partner of the Firm, participated in the conference on International Arbitration organized by the firm Bureau 28a.  Rashid was one of the panelists brought together to share their experience and knowledge on international investment arbitration.  The event took place in the beautiful The Ritz Carlton Hotel in Baku, Azerbaijan.

Huge thank you to the head of the firm Bureau 28a, Mr. Aykhan Asadov and staff of Bureau 28a, who did a fantastic job in organizing the conference!

Download  PDF

In this article we discuss our experience with construction contract templates, such as LOGIC and FIDIC.  Standard contract templates are good, but overall they seem to create some issues with customization and for that reason is it not our preferred contract types.  Having said that, we are confident they can be useful in certain circumstances, especially when not much customization is required.

Standard Contracts

Contract templates, especially when it comes to complex contracts, such as construction contracts (and complex contract templates), may be seem a great way of reducing legal costs.   We have not been a fan of those and we are sure we are not the only ones. For few reasons.  One, because they make a drafter’s life difficult when particulars of a transaction dictates a lot of customization.  Two, because it is possible to miss out important things if they happen not to be in a standard contract.

Let me spell out few issues…

We have experimented with different types of construction contracts in Azerbaijani market and three of them are most notable: a type of construction contracts large law firms would typically use (they are certainly different, but they have a certain typology), LOGIC contracts and some FIDIC contracts.

            We can assume most lawyers representing owners in construction contracts prefer the template large law firms would typically.  I suspect these could be the reasons: (i) familiarity with the ins and outs of those types of contracts, (ii) good protection of a client’s interest (typically in favor of an owner) and (iii) easier to modify (perhaps partly due the reason (i)).  Standard templates, such as LOGIC are designed to make companies life easier.  They are actually intended to reduce costs of drafting and negotiating – a very good intention in itself.

Standard is not quite standard

In the market we operate many oil and gas companies prefer LOGIC templates.  LOGIC standards for Leading Oil & Gas Competitiveness, which “was incorporated in 1999 by the UK Oil & Gas Industry Task Force (OGITF, now PILOT) to lead a competitiveness initiative for the UK offshore oil and  gas industry”[1].   FIDIC is the Swiss organization specialized in preparing standard construction and construction related contracts, among other things.   There are number of other organizations in different countries that prepare standard contracts.

            The issue we were facing is that each party to a contract claimed to have and preferred to use a LOGIC contract, but each had its own version of LOGIC contract.  It so happens that unlike FIDIC, which protects its general conditions from being edited (requiring that any editions be made in the form of special terms), it is easier to get LOGIC contracts in Word© format.  Consequently, it is easier to edit LOGIC contracts.  For that reason everyone ends up having its own LOGIC contract.

And they look so similar…

It is easy to get every kind of cognitive biases to work (in A. Twersky and D. Kahneman’s terms, to get System 1 to work[2]) to neglect the differences, which may have quite a significant effect in practice.

            FIDIC protects its general conditions from changes.  It is hard to say for us (someone not that specialized in FIDIC contracts) if that’s good or bad.  Our opinion is it is good if (a) parties know details of those contracts, (ii) are OK with the kind balance of interests between the owner and contractor in FIDIC templates, (iii) do not envision many changes to general terms, and (iv) have all the documents and information, which are intended to be part of the contract (other than general conditions and particular conditions).  All of these suggest to us some difficulty in customization, although we understand some people may have better experience with FIDIC contracts.   Plus, for some transactions it may be beneficial to exactly have that – not making too many changes to standard terms.

The devil is in attachment

Each deal has its own specifics – hardly ever two transaction are the same.  It is clear that some customization is necessary. Standard contract template have the tendency to shift the negotiations from terms and conditions to schedules (attachments, exhibits).  Sometimes this can become a quite an exhausting experience.

            Other than strictly legal schedules, schedules tend to deal with technical issues and in most cases engineers are heavily involved in putting together these documents.  Pushing some of the commercial terms into schedules means some mixing of technical and legal issues in one document.  As with general conditions, this may be good or not so good depending on circumstances, but that’s not something we often prefer.  We think it makes a drafter’s work a bit more difficult.

            To be sure, technical details are always important and we have seen number of disputes arising from them.  Our practice is we look through almost all schedules (apart from the ones that do not contain any text) just in case.

Two sentences

Standard contract templates are good, but overall they seem to create some issues with customization and for that reason is it not our preferred contract types.  Having said that, we are confident they can be useful in certain circumstances, especially when not a lot of customization is required.

________________________________________________________________________________

[1] From the introduction to the latest version of LOGIC contracts

[2] Reference is to the concepts discussed in Mr. Daniel Kahneman’s book entitled Thinking, Fast and Slow

“Müqavilənin qiyməti təhvil-təslim aktı əsasında 10 gün müddətində ödəniləcəkdir” kimi ifadələrə müqavilələrdə tez-tez rast gəlinir (Qeyd: Bu məqalədə təqdim edilən müqavilə maddələrindən misallar sadə formada qeyd olunmuşdur).  Təhvil-təslim aktlarının imzalanması Azərbaycan praktikasında demək olar ki, standart praktikaya çevrilibdir. Bunun müəyyən səbəbləri vardır və güman ki, onlardan biri vergi orqanları və banklar tərəfindən tələb olunmasıdır.

            Praktikada bu cür maddələrlə bağlı bir sıra problemlərə rast gəlirik.  Xüsusən də bir tərəf, adətən ödəniş etməli olan tərəf, təhvil-təslim aktını imzalamaqdan imtina edir.  Bu halda digər tərəf nə etməlidir.

            Məsələnin sırf qanun əsasında həll olunması bir sıra faktorlardan asılı ola bilər.  Misal üçün, podrat müqaviləsi Mülki Məcəllə ilə birbaşa tənzimlənən müqavilə növüdür və faktiki hallardan asılı olaraq problemin həllini orada tapmaq olar.  Ancaq bizim qeyd etmək istədiyimiz məsələ sırf müqavilənin yazılması ilə bağlıdır.

            Sadəcə “ödəniş təhvil-təslim aktı əsasında olacaqdır” bəyanat maddəsidir.  Ona görə ilk növbədə bu cür maddələrin öhdəlik formasında yazılması zəruridir:

“Alıcı müqavilənin qiymətini təhvil-təslim aktı əsasında ödəməlidir.”

Ancaq bu problemin həlli üçün kifayət deyil, çünki alıcı aktın imzalamasından imtina etdikdə o, pulu ödəməyə də bilər.  Bu cür problemin qarşısını almaq üçün müqavilədə təhvil-təslim aktının imzalanmasına dair tələblər (öhdəlik) mövcud olmalıdır.  Sadə formada misal üçün bu formada:

“Satıcı malları təhvil verdikdən [və ya xidmət göstərən xidmətlərin göstərilməsini tamamladıqdan] sonra tərəflər malların təhvil verilməsini [xidmətlərin göstərilməsini] təsdiq edən təhvil-təslim aktını 10 gün ərzində imzalamalıdırlar.”

Bu cür maddə sadəcə təhvil-təslim aktı təsdiq etmir, həmçinin alıcının üzərinə aktı imzalamaq öhdəliyi qoyur.  Alıcı ciddi əsaslar olmadan təhvil-təslim aktını imzalamaqdan imtina edərsə, müqavilə üzrə öhdəliyini pozmuş olur.  Alıcı öhdəliyini pozduğu halda satıcı ona dəyən zərərin ödənilməsini tələb edə bilər və bu zərərə satıcıya ödənilməli olan əsas məbləğ də (malın qiyməti və ya xidmət haqqı) daxil ola bilər.

            Əlavə olaraq və daha çox müəyyənlik gətirmək üçün satıcı (yəni pul almlı olan tərəf) bu cür maddənin müqaviləyə daxil edilməsini təklif edə bilər:

“Alıcı təhvil-təslim aktı imzalan və ya imzalanmalı olan gündən sonra 10 gün ərzində ödənişi etməlidir.”

Burada “imzalanmlı olan” sözləri o deməkdir ki, ödənişin müddəti sadəcə aktın imzalandığı gündən deyil, həmçinin alıcı əsassız olaraq imzalamadıqda belə hesablanır və alıcının ödəniş öhdəliyi yaranır.

Burada göstərilən maddələrdən nümunələr sadəcə mövqeyimizi izah etmək üçündür və sadə formadadır.  Bəzən təhvil-təslim məsələləri geniş formada tənzimləmək lazım olur.  Misal üçün, ola bilər ki, müqaviləyə əsasən əgər satıcı aktı tərtib etsin və alıcıya imzalamaq üçün təqdim etsin.  Alıcı ciddi əsaslar olmadan (bu əsasların özləri kifayət qədər dəqiq göstərilməlidir) imzalamaqdan imtina etsə, satıcı birtərəfli qaydada imzalayır və akt tərtib olunmuş hesab edilir.  Əgər alıcı müəyyən imzalamamaq üçün əsaslar ortaya qoyarsa, o zaman bunların yoxlanması və tədbirlərin görülməsi ilə bağlı maddələrin olması zəruri ola bilər.

                      Sənədin pdf form buradan (pdf) yükləyin

Bu məqalədə həkimlərin və tibb müəssisələrinin (klinikaların) tibb fəaliyyətindən irəli gələn məsuliyyətlərinə dair bir sıra hüquqi məqamları qeyd edirik.  Nəticə etibarı ilə göstərməyə çalışırıq ki, (1) həkim, klinika və xəstələr arasında müqavilənin bağlanması zəruridir və (2) tibbi fəaliyyət riskli fəaliyyətdir, ancaq həkimlər və (və ya) klinikalar bütün mənfi fəsadlar deyil, ehtiyyatsızlıqdan əmələ gələn fəsadlar üçün cavabdeh ola bilərlər.

Tibbi praktikadan irəli gələn məsuliyyət

Tibbi praktika nəticəsində yaranan xətalara görə həkim və klinikalar mülki, inzibati və cinayət məsuliyyətinə cəlb edilə bilərlər.  Ümumi şəkildə deyək ki, cinayət məsuliyyəti ehtiyatsızlıqdan adam öldürmə, ehtiyatsızlıqdan sağlamlığa zərər vurma, xəstəyə kömək göstərməmə və həmçinin hadisənin təfərrüatlarından asılı olaraq digər maddələr əsasında yarana bilər.  Burada biz əsasən mülki məsuliyyətin əsaslarından danışacağıq, ancaq qeyd olunan prinsiplər cinayət məsuliyyətinin müəyyən olunmasına da şamil oluna bilər.

Zərərin əvəzinin ödənilməsi öhdəliyi

Mülki Məcəlləyə əsasən əgər bir şəxs digərinə “hüquqa zidd” və təqsirli hərəkətləri nəticəsində zərər vurursa, zərər vuran bunun əvəzini ödəməlidir. Burada bir sıra amillər vardır.  Ümumi şəkildə desək, zərər müqavilə əsasında və müqavilədən kənar əsaslarla yaran bilər.  Misal üçün, həkim və ya klinika xəstə ilə tibb xidmətlərinin göstərilməsi barədə müqavilə bağlayır və dünya praktikasında bir qayda olaraq bu cür müqavilələrdə həkimin və (və ya) klinikanın hər hansı fəsadlar üçün məsuliyyət daşımadıqları göstərilir.  Ancaq qanuna əsasən şəxs qəsdən və “kobud ehtiyyatsızlıqdan” törətdiyi əməl üçün məsuliyyətdən imtina edə bilməz.

“Kobud ehtiyatsızlıq”

Çox nadir hallarda həkim (və ya klinika) qəsdən hər hansısa zərər vurur.  Daha çox ehtiyatsızlıq və ya “kobud ehtiyatsızlıq” halları nəticəsində zərərin vurulmasına rast gəlirik.  İnkişaf etmiş ölkələrin təcrübəsində də bu belədir.  Həkim səhvi olan hallarda Azərbaycanda məhkəmələr adətən ümumi şəkildə “delikt” anlayışına istinad edirlər.  Çox zaman da səhvin olub-olmaması ekspertiza əsasında müəyyənləşdirilir.  Misal olaraq, Sumqayıt Apellyasiya Məhkəməsi 01 noyabr 2017-ci il qərarında tarixli qərarında iddiaçının həkim səhvi nəticəsində yaranmış maddi zərərin əvəzinin ödənilməsi tələbini təmin etməyərək, keçirilmiş ekspertizanın həkim səhvi olmaması ilə bağlı rəyini əsas götürmüşdür.

            Burada mühüm hüquqi məsələ vardır, xüsusən, “həkim səhv edib” dedikdə nə başa düşülür?  Bunu açıqlayacaq məhkəmə qərarına biz rast gəlməmişik.  Müqavilənin pozulması səhv hesab etmək olar, ancaq müqavilədə bu qədər detallar əks olunmur. 

            Bir izah həkim tərəfindən klinik protokollara uyğun olmayan tərzdə hərəkət etmə ola bilər.  Azərbaycanda Səhiyyə Nazirliyinin 24.11.2008-ci il tarixli 160 saylı əmri ilə klinik protokolların tərtib edilməsi qaydası təsdiq olunmuşdur.  Ara-sıra Səhiyyə Nazirliyi klinik protokollar təsdiq edir.  Sumqayıt Apellyasiya Məhkəməsinin digər bir qərarında məhkəmə ekspert rəyi ilə razılaşmayaraq  Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyi kollegiyasının əmri ilə təsdiq edilmiş klinik protokolları ekspert rəyindən daha üstün sənəd hesab etmişdir

Ancaq nəzərə almaq lazımdır ki, bu protokollar sadəcə tövsiyyə xarakter daşıyır və daha çox sübut əsasında aparılan səhiyyənin nəticələrini özündə əks etdirir.  Bunlar məcburi qaydalar deyillər.  Yəni ola bilər ki, həkim hər hansısa protokoldan kənara çıxsın və bunu etmək üçün səbəbi olsun.  Bu zaman həkim səhlənkar və ya ehtiyatsız hərəkət etmiş sayılmaya bilər.

Delikt və/və ya Müqavilə

Bu daha çox hüquqi-texniki məsələdir.  Ancaq qısa olaraq deyək ki, Azərbaycan hüququnda delikt institutunun müqavilə hüququ ilə qarşılıqlı əlaqəsinin nədən ibarət olması tam olaraq məlum deyildir.  Misal üçün, əgər xəstə ilə klinika arasında cərrahi əməliyyat barədə müqavilə varsa və bu müqaviləyə əsasən ehtiyatsızlıq üzündən məsuliyyət istisna olunursa, bu zaman delikt müddəaları tətbiq edilə bilərmi? Bu suala birmənalı cavab yoxdur.

            Azərbaycanda həkim fəaliyyətini tənzimləyən əsas qanunlardan biri “Əhalinin sağlamlığının qorunması haqqında” Qanundur.  Onun 57.1-ci maddəsinə əsasən vətəndaşlara dəyən zərər “qanunvericiliyə əsasən” ödənilməlidir.  Digər bir qanunda – Özəl tibbi fəaliyyət haqqında Qanunda – tibbi xidmətlər üçün müqavilənin bağlanması nəzərdə tutulur.  Yəni tibb xidmətlərinin göstərilməsi ilə bağlı müqavilələr qanunla tanınırlar.         

            Mülki Məcəllənin 60-cı fəsli həyat və sağlamlığa vurulan zərər barəsindədir, ancaq bu hissə daha çox zərərin məbləğinin hesablanması məsələlərini tənzimləyir.  Əlavə olaraq Məcəllənin 1112-ci maddəsində  tibb müəssisəsinin məsuliyyətinin müəyyən edilməsi üçün nəzərdə tutulsa da burada yalnız “ümumi əsaslarla” meyarı qeyd olunmuşdur.  “Ümumi əsas”ın nə olması müəyyən deyildir.  Məcəllənin 61-ci fəslində “işin və ya xidmətin” nəticəsində əmələ gələn zərər tənzimlənsə də, bu maddələr tamamən başqa növ işlərə şamil olunur.

Ehtiyyatsızlığın əlamətləri

Çox hallarda “həkim səhv edib” həkim ehtiyatsız olubdur deməkdir.  Ona görə “ehtiyatsızlıq” dedikdə nə başa düşürük sualı meydana gəlir.  Sadəcə klinik protokollara riayət etməmə səhv sayıla bilməz (yuxarıda bu barədə danışdıq).  Ehtiyatsızlıq üçün əlavə amillər tələb olunur.  Mülki qanunvericilikdə ümumən təqsirin (mülki məsuliyyət məqsədləri üçün) tərifi verilməmişdir.  Nəticədə hansı şəxsin hansı hallarda “ehtiyyatsızlıqdan zərərə” görə məsuliyyət daşımalı olduğu tam da aydın deyildir.  Hər bir halda hər hansı bir şəxsi ehtiyyatsızlıqda günahlandırmaq üçün ən azından hesab edirik ki, aşağıdakı əlamətlər olmalıdır:

şəxsə deyə bilməlidirlər ki, o əməlinin mənfi nəticəsini görə bilərdi (obyektiv olaraq), görməli idi (yəni müəyyən səy göstərməli idi) və ya görürdü, ancaq əhəmiyyət vermirdi, və

əməlin nəticəsində müəyyən zərər olmalıdır, və

zərərlə ehtiyatsız əməl arasında səbəb-nəticə əlaqəsi olmalıdır.

“Ehtiyyatsızlığın” bu meyarlar bir çox hüquq sistemlərində istifadə olunur.  Misal üçün, Azərbaycanın cinayət qanunvericiliyində də bu cür meyarlar istifadə olunurlar.  Bir çox dövlətlərdə həmçinin əlavə bir meyar – “öhdəlik” və ya “ehtiyatlı olmaq” öhdəliyi meyarı olur.  Hər bir halda xəstəyə xidmət göstərən həkimin ehtiyatlı olmaq öhdəliyinin olması çətin ki, hər hansısa bir ciddi şübhə doğursun.

Klinikanın məsuliyyəti

Bir qayda olaraq klinika onda işləyən həkimlərin əməlləri üçün məsuliyyət daşıyır.  Yəni əgər klinikada çalışan həkim hər hansı səhv edirsə və bunun nəticəsində xəstəyə zərər dəyirsə, klinika bunu üçün məsuliyyət daşıyır.  Klinika, öz növbəsində, həkimdən zərərin əvəzinin ödənilməsini tələb edə bilər (hüquq dilində bu “reqres hüququ” adlanır).

            Təcrübədə klinikalar bu cür məsuliyyətdən azad olmaq üçün fərqli addımlar atmışlar.  Məsələn, Ali Məhkəmə 15 dekabr 2015-ci tarixli qərarına əsasən klinika cərrahiyə üçün otağının həkimə sadəcə icarəyə verilməsi mövqeyini bildirmişdir.  Cərrahi əməliyyat zamanı xəstə vəfat etmişdir və klinika iddia edirdi ki, həkim müstəqil şəxs olmuş və klinika sadəcə otağı həkimə icarəyə vermişdir. Ali Məhkəmə bu arqumenti qəbul etməmiş və tibb müəssisəsinin məsuliyyət daşıdığı barədə qərar qəbul etmişdir.

            Bu cür qərarlar maraq doğurur, çünki bir sıra hallarda həkimlər müstəqil tibbi praktika ilə məşğul ola bilər və xəstəxananın yalnız texniki imkanlarından istifadə edə bilərlər.  Bu cür praktika bir sıra ölkələrdə vardır (misal üçün, Türkiyədə).  Bu qərara baxmayaraq, klinikalar həkimlər və xəstələrlə müvafiq formada müqaviləyə bağlasalar və faktiki olaraq klinika sadəcə texniki imkanlar yaradan müəssisə kimi çıxış edərsə, bu faktorlar klinikanın məsuliyyətə cəlb edilib-edilməməsi məsələsinə təsir göstərməlidir.

Müqavilə məsələləri

Yuxarıda qeyd olunanlar onu göstərir ki, həkimlə və (və ya klinika) ilə xəstə arasında müqavilənin olmasına baxmayaraq həkim ən azından kobud ehtiyyatsızlığına görə məsuliyyətə cəlb oluna bilər.  Bununla belə müqavilənin olması çox mühüm əhəmiyyət kəsb edir.  Həkimin/klinikanın məsuliyyəti bir çox hallardan irəli gələ bilər.  Misal üçün, Ali Məhkəmə 25 sentyabr 2018-ci il tarixli qərarında, əməliyyat sonrasında xəstənin səhhətində yaranmış problemlərin həkim səhvindən olmamasını qeyd etməsinə baxmayaraq, xəstəyə əməliyyatın həcmi, onun mümkün fəsadları və nəticəsi barədə tam məlumat verildiyini müəssisə tərəfindən sənədlərlə sübut edilə bilmədiyindən, vurulmuş maddi və mənəvi zərər üçün əvəz ödənilməsi qərara almışdır.

It is with great pleasure we would like to inform our friends, clients and colleagues that Sabit Abduallayev has recently jointed Remells Law Firm as partner.  Sabit has been practicing law in Azerbaijan since 2003.  Since then he has worked in international law firm and consulting companies.   Sabit’s rich experience in commercial law and regulatory matters, including taxation, and dispute resolution will add value to our legal practice and our clients, who turn to us for assistance.

Apart from his legal skills, Sabit’s friends and colleagues are particularly impressed with his personality.

You can view Sabit Abdullayev’s profile here.

Please join us wishing Sabit great success in his work.

Azerbaijan’s Constitutional Court (“CC”) invalidated decision of the Supreme Court on refusal to recognize and enforce an arbitral award.  The arbitral award was issued by the Korean Arbitration Council.  The decision is an important step in enforcement of foreign arbitral awards in Azerbaijan.

Facts and Supreme Court Refusal

The South Korean corporation, POSCO Daewoo, signed the contract with Azerbaijani company, Grand Motors LLC, on the supply of certain construction related equipment.  In the contract, parties agreed to resolve their disputes via arbitration based on the arbitration rules of the Korean Arbitration Council.  The local company breached the contract and POSCO Daewoo ultimately took the matter to arbitration and obtained an award its own favor.  The award, in particular, required Grand Motors LLC to pay money damage to POSCO Daewoo.

POSCO Daewoo submitted the award to the Azerbaijani Supreme Court (“SC”) seeking to enforce it.  Azerbaijan’s Supreme Court is the authority in charge of recognition and enforcement of foreign arbitral awards.  The Supreme Court refused enforcement on the grounds that the defendant (Grand Motors LLC) was not given due notice of the arbitration proceedings.  It can be inferred from the CC’s decision that the SC did not give POSCO Daewoo an opportunity to rebut Grand Motor LLC’s argument.   According to the CC, the Supreme Court made its decision solely based on Grand Motor LLC’s contention it did not receive the notice of arbitration proceedings.

CC Decision and Significance

The Constitutional Court overturned decision of the Supreme Court on refusal to enforce the award issued by the Korean Arbitration Council.  The Constitutional Court noted that the SC failed to comply with the 1958 New York Convention on enforcement of arbitration awards and local laws, which contain rules substantially similar to those in the Convention.  In particular, under the Convention and Azerbaijan’s Civil Procedure Court, it is the obligation of the party against whom enforcement is sought to prove that any of the grounds for refusing the enforcement exists.  This implies that the any such contention must be duly considered and investigated by the court based on, among other things, the principle of equality of arms.

In essence, the decision is the message to the Supreme Court that enforcement of foreign arbitral awards must be taken seriously and enforced, subject to the Convention and the local regulations.

Yerli Müştəri

Əzəmətli Plazaların birində ele o qədər də əzəmətli otaqda qonaq üçün divanın üzərinə oturub mən müştəriyə diqqətlə baxıram.  Ağlımdan çox sayda fikirlər keçir. 

1 ildir ki, mən müstəqil hüquq praktikasına başlamışdım.  Məqsədim daha çox yerli müştərilərə xarici standartlara uyğun hüquqi xidmətləri yerli qiymətlərlə göstərməkdir.  Çox keçmir ki, mən düşünməyə başlayıram – düşünürəm ki, bu bazarın strukturu ümumiyyətlə necədir?  Görəsən kiməsə bu “beynəlxalq standartlara uyğun hüquqi xidmətlər” lazımdır? 

Müştəri mənə yaxınlaşaraq deyir ki, ona bir müqavilə lazımdır.  Əlavə edir ki, o restoran biznesinə investisiya qoymaq istəyir – 200,000 manat qoyub 30% şərik kimi daxil olur.  Deyir ki, “yaxşı olardı bir müqavilə olsun”.

Müqavilənin Əhəmiyyəti – “Struktur” Funksiyası

Mən düşünürəm ki, “görərən restoran biznesindən müştəri nə gözləyir”.  Əksər yerli (xarici olmayan) müştərilər “müqavilə” dedikdə bu iki səbəblərdən biri barədə düşünürlər: (i) ya müqavilə formal sənəddir və formal məqsədlər üçün lazımdır.  Bu hallarda heç hüquqşünasa (ələlxüsus, yüksək ixtisaslı hüquqşünasa) ehtiyyac olmur, yaxud (ii) hər hansısa maraqlarını “qorumaq” üçün istifadə olunan sənəddir – yəni problem yaranan zaman məhkəmədə istifadə oluna biləcək sənəd.

Mən burada müqavilənin digər, bəlkədə çox vaxtlar daha vacib olan faydasında danışmaq istəyirəm.  Bir çox müqavilələr biznes münasibətlərinin – xüsusən də davam edən münasibətlərin – “strukturunu” müəyyən edir və tərəflər bu struktura uyğun olaraq fəaliyyət göstərirlər.  Əlbəttə, hər bir müqavilənin əhəmiyyəti onun hüquqi qüvvəyə malik olmasından çox asılıdır.  Əks halda tərəflər müqaviləyə daxil olmazlar.  Ancaq müqavilənin “struktur” əhəmiyyəti tərəflər üçün ayrıca olaraq mühüm əhəmiyyət kəsb edir. 

Restoran Biznesi və M-in Qarşılaşdığı Suallar

Restoran biznesinə investisiya yatırmaq istəyən müştəri düşünür ki, o 200,000 yatıraraq biznesdə 30% əldə edəcəkdir.  Ancaq bu 30% faiz ona nə verir?  Bu o deməkdirmi ki, əgər müştəri (şərti olaraq, “M” adlandıraq) restoran biznesi olan Rest MMC-də 30% əldə edirsə, ona hər ay və ya il 200,000 investisiyanın 30%-i ödənilməlidir?  Əlbəttə ki, xeyir.  O zaman M düşünməlidir ki, bu 200,000 əvəzində o, əslində nə əldə edir?  30% ona nə vəd edir və ya edə bilər? Beləliklə bu cür çoxsaylı suallar ortaya çıxır.  Biz qəliz biznes məsələlərindən agah olmayan bir sahibkardan danışırıq, ancaq bu cür məsələlər həmçinin təcrübəli sahibkarla arasında danışıqlarda da meydana çıxır.  Əksər bu cür suallar məhs müqavilənin (və ya müqavilədən əvvəl tərtib olunan əsas şərtlərin (İngiliscə: terms sheet), niyyət məktubunun və sair kimi sənədlərin) müzakirəsi zamanı meydana çıxır. 

Müştərinin (M-in) düşünməli olduğu bir çox məsələlər var.  Misal üçün, bəlkə o, bu 200,000 vəsaiti kapital şəklində deyil, borc şəklində versin.  O zaman M-in Rest MMC-dən aylıq (kvartallıq və ya illik və ya digər dövrü) sabit ödənişlər tələb etmək hüququ olar.  Bununla Rest MMC razı olmaya bilər, çünki bu zaman M bizneslə bağlı risklərin çox az hissəsini üzərinə götürmüş olur. 

Fərz edək ki, M investisiyanı kapital şəklində qoydu və “biznesdə 30% əldə etdi”.  Bu 30% Rest MMC-nin nizamnamə kapitalında paydır, yoxsa Rest MMC-nin gəlirlərindən paydır?  Əgər kapitaldan pay deyilsə, o zaman 200,000 Rest MMC-nin kapitalına qoyulmur, Rest MMC-yə verilir.  Burada vergi məsələlri yarana bilər.  Əgər 200,000 kapitaldırsa, o zaman digər məsələlərlə yanaşı investor olan M-ə ödənilməli olan gəlirin məbləğinin müəyyən edilməsi məsələsi ortaya çıxa bilər.

Fərz edək ki, M-in Rest MMC-nin illik gəlirlərindən 30% pay əldə etmək hüququ vardır.  Bu “gəlirlər” neçə hesablanır.  Burada “gəlir” dedikdə xalis gəlir nəzərdə tutulur (gəlirlər çıxılsın xərclər), yaxud ümumi gəlirlər (xərclər çıxılmadan gəlirlər).  Əgər xalis gəlirlər nəzərdə tutulursa, hansı xərclər çıxıla bilər və M necə nəzarət edə bilər ki, Rest MMC-nin sahibi (və ya direktoru) həddən artıq xərclər yükləməklə M-ə az məbləğin çatmasına çalışamayacaq? 

Yekun

Bu və ya digər məsələlər müqavilədə tənzimlənməlidir.  Mükəmməl tərtib edilmiş müqavilə mühüm məsələləri tənzimləyərək biznes münasibətlərini strukturunu müəyyən edir.  Tərəflər aydın bilirlər ki, onlar hansı vaxtda nə etməlidirlər və nəyə ümid edə bilər.  Bu baxımdan müqavilənin tərtib edilməsinin məqsədlərindən biri mübahisələrin həlli deyil, məhs mübahisələrin yaranmasının qarşısını almaqdır. 

On July 19, 2018 a group of lawyers gathered in Baku Boulevard Hotel to take an oath.  They committed to protect constitutional rights and freedoms of their clients and abide by the laws and the Constitution of Azerbaijan.  It was the inauguration day of newly selected members of the Azerbaijani Bar Association.  Among those members was Rashid Aliyev, the Director of Remells Law Firm. 

Benefit to our Clients

Membership in the Bar Association allows us to represent our clients in court on civil, administrative as well as criminal matters.  We have a long term experience in representing companies and business in different court instances of Azerbaijan. 

About Bar Association 

Azerbaijan Bar Association is one of the key legal institutions in Azerbaijan charged with protecting rights of individuals and corporations alike, whether in or outside courtrooms.  The reputation of the Bar Association has been on the rise, since the election of its new membership back in 2017.  The recently elected management of the Association is taking measures to bring new members to the Association able to provide the legal services expected from one of the main legal institutions in the country. 

Congratulations to all the newly elected members of the Azerbaijani Bar Association and Good Luck to the Association!

We would be happy to serve our clients using the our membership status whenever our clients need us. 

 

 

On June 4, 2018 the Azerbaijani President signed into the law important piece of legislation – the Law On Alyat Economic Zone.  This is a unique law, at least as far as Azerbaijan’s legal system is concerned.  Under the law all businesses in the Zone are exempt from taxes and state duties (including import duties).  The administration of the Zone will be setting forth its own rules on, among other things, employment, migration as well as dispute resolution, which will include commercial arbitration.  The intention is to create a place with minimal government intervention and maximum flexibility and protection for businesses.  Read more blow for more information on what Alyat Free Zone has to offer.

Alyat Free Zone

The Free Zone is based off of the port located at the shores of Caspian Sea, just few miles away from Azerbaijan’s capital city – Baku.  Alyat’s proximity to Baku and the fact it is located at the Caspian Sea is meant to attract attention and foreign investment. More information can be obtained from this website: http://portofbaku.com/en/FTZ/

Economic Benefits

The new law provides for exemption from taxes and all government duties, which are applicable in the main territory of Azerbaijan. Therefore, companies operating in Alyat will be exempt from profit or income tax, VAT and other taxes, as well as customs duties upon import of their products into the Zone’s territory.  Apart from corporate taxes, the law also exempts companies and individuals from employment related taxes.  Consequently, Alyat is meant to become a no tax jurisdiction. 

Investor Protection

Article 24 of the law provides for protection of investor assets.  In particular, the law prohibits nationalization or confiscation of investor assets.  It allows for free exchange and transfer of foreign currencies.  Investors are free to transfer their profit or any funds from outside Alyat’s to a foreign country.

Dispute Resolution

Perhaps one of the key elements in the law is the part on dispute resolution in Alyat’s territory.  Under the law, there are two types of dispute resolution bodies: (i) Arbitration center and (ii) other dispute resolution agencies, which may be set up by Alyat’s administration.  All decisions issued by Alyat’s dispute resolution bodies must be executed not just in the Zone, but also in the entire territory of Azerbaijan.  Alyat’s administration is yet to adopt rules more specifically governing dispute resolution in its territory.